समानार्थी शब्द (Samanarthi Shabd)
अ आ इ ई उ ऊ ऋ – ए ऐ ओ औ अं अः – क ख ग घ ङ – च छ ज झ ञ – ट ठ ड ढ ण – त थ द ध न – प फ ब भ म – य र ल व श ष स ह ळ – क्ष ज्ञ
आध्याक्षर “अ” पासून समानार्थी शब्द
| अनाथ = पोरका अनर्थ = संकट अपघात = दुर्घटना अपेक्षाभंग = हिरमोड अभिवादन = नमस्कार, वंदन, प्रणाम अभिनंदन = गौरव अभिमान = गर्व अभिनेता = नट अरण्य = वन, जंगल, कानन अवघड = कठीण अवचित = एकदम अवर्षण = दुष्काळ अविरत = सतत, अखंड अडचण = समस्या अलक्ष = परमेश्वर, ईश्वर, देव, अलख, ईश, भगवान अभ्यास = सराव अन्न = आहार, खाद्य अग्नी = आग अरण्य – वन, जंगल, रान, विपिन अचल = शांत, स्थिर | अचंबा = आश्चर्य, नवल अतिथी = पाहुणा अत्याचार = अन्याय अपराध = गुन्हा, दोष अपमान = मानभंग अपाय = इजा अश्रू = आसू अंबर = वस्त्र अमृत = सुधा, पीयूष, संजीवनी अहंकार = गर्व अंक = आकडा अग्नी – विस्तव्य, पावक, निखारा, हुताशन, अनल अश्व – तुरंग, घोडा, वारू, वाजी अर्जुन – पार्थ, फाल्गुन, धनंजय, भारत अमर्याद – असंख्य, अगणित, अमित अंबर – गगन, नभ, अंतरिक्ष, आकाश, आभाळ अपयश – पराभव, हार, अपमान, अयश अवधी – समय, वेळ, काळ, अवकाश |
आध्याक्षर “आ” पासून समानार्थी शब्द
| आई = माता, माय, जननी, माउली आकाश = आभाळ, गगन, नभ, अंबर आठवण = स्मरण, स्मृती, सय आठवडा = सप्ताह आनंद = उल्हास, हर्ष, संतोष, मोद आजारी = पीडित, रोगी आयुष्य = जीवन, हयात आतुरता = उत्सुकता आरोपी = गुन्हेगार, अपराधी आश्चर्य = नवल, अचंबा आठवण – ध्यान, स्मरण, संस्मरण, स्मृती आकांत – हंबरडा, आक्रोश, रुदन आशय – भावार्थ, अर्थ, तात्पर्य | आसन = बैठक आदर = मान आवाज = ध्वनी, रव आज्ञा = आदेश, हुकूम आपुलकी = जवळीकता आपत्ती = संकट आरसा = दर्पण आरंभ = सुरवात आशा = आस, इच्छा, अपेक्षा, वासना, आकांक्षा आस = मनीषा आसक्ती = लोभ आशीर्वाद = शुभचिंतन |
आध्याक्षर “इ ” पासून समानार्थी शब्द
| इलाज = उपाय इशारा = सूचना इष्ट = आवडते, प्रिय मानलेले | इंद्र = वज्रपाणी, शक्र, वासव, देवेंद्र, सहस्त्राक्ष इब्लिस = बदमाश, खोडकर, विचित्र इहलोक = मृत्युलोक |
आध्याक्षर “ई” पासून समानार्थी शब्द
| ईर्षा = चुरस |
आध्याक्षर “उ” पासून समानार्थी शब्द
| उत्सव = समारंभ, सण, सोहळा उक्ती = वचन उशीर = विलंब उणीव = कमतरता उपवन = बगीचा उकल = उलगडा, सुटका, मोकळे उत्कर्ष – प्रगती, संपन्नता, भरभराट, चलती एक | उधळणे = फेकणे, पसरणे, फाजील खर्च करणे, स्वैर धावणे उपाय = तजवीज, इलाज, उपचार उमाळा = तरंग, लोट, उकळी उदर = पोट उदास = खिन्न उत्कर्ष = भरभराट उपद्रव = त्रास उपेक्षा = हेळसांड |
आध्याक्षर “ऊ” पासून समानार्थी शब्द
| ऊब – आधार, सुख, उष्णता, वाफ |
आध्याक्षर “ॠ” पासून समानार्थी शब्द
| ॠण = कर्ज | ॠतू = मोसम |
आध्याक्षर “ए” पासून समानार्थी शब्द
| एकजूट = एकी, ऐक्य | एकता – ऐक्य, एकी, एकजूट, एकमेळ |
आध्याक्षर “ऐ” पासून समानार्थी शब्द
| ऐश्वर्य = वैभव ऐट = रुबाब, डौल |
आध्याक्षर “ओ” पासून समानार्थी शब्द
| ओझे = वजन, भार ओढा = झरा, नाला ओळख = माहिती, जामीन, परिचय ओवळा – अपवित्र, अमंगल, अशुद्ध |
आध्याक्षर “औ” पासून समानार्थी शब्द
| औक्षण = ओवाळणे |
आध्याक्षर “अं” पासून समानार्थी शब्द
| अंत = शेवट अंग = शरीर अंघोळ = स्नान अंधार = काळोख, तिमिर | अंगण = आवार अंगार = निखारा अंतरिक्ष = अवकाश |
आध्याक्षर “क” पासून समानार्थी शब्द
| कथा = गोष्ट, कहाणी, हकिकत कठीण = अवघड कविता = काव्य, पद्य करमणूक = मनोरंजन कठोर = निर्दय कनक = सोने कटी = कंबर कमळ = पदम, अंबुज, पंकज, सरोज, नीरज कपाळ = ललाट, भाल, निढळ कष्ट = श्रम, मेहनत कंजूष = कृपण काम = कार्य, काज काठ = किनारा, तीर, तट काळ = समय, वेळ, अवधी कान = श्रवण कावळा = काक | काष्ठ = लाकूड किल्ला = गड, दुर्ग किमया = जादू कार्य = काम कारागृह = कैदखाना, तुरुंग कीर्ती = प्रसिद्धी, लौकिक, ख्याती कुतूहल = उत्सुकता कुटुंब = परिवार कुशल = हुशार, तरबेज कुत्रा = श्वान कुटी = झोपडी कुचंबणा = घुसमट कृपण = चिकू, कंजूष, खंक, हिमटा, अनुदार कृश = हडकुळा कोवळीक = कोमलता कोठार = भांडार कोळिष्टक = जळमट |
आध्याक्षर “ख” पासून समानार्थी शब्द
| खण = कप्पा खडक = मोठा दगड, पाषाण खटाटोप = प्रयत्न खग = पक्षी खड्ग = तलवार | खरेपणा = न्यायनीती ख्याती = कीर्ती, प्रसिद्धी, लौकिक खात्री = विश्वास खाली जाणे = अधोगती खिडकी = गवाक्ष खेडे = गाव, ग्राम खोड्या = चेष्टा, मस्करी |
आध्याक्षर “ग” पासून समानार्थी शब्द
| गरज = आवश्यकता गवत = तृण गर्व = अहंकार गाय = धेनू, गोमाता गाणे = गीत, गान गंमत = मौज, मजा गंध = वास, दरवळ ग्रंथ = पुस्तक | गाव = ग्राम, खेडे गुन्हा = अपराध गुलामी = दास्य गोड = मधुर गोणी = पोते गोष्ट = कहाणी, कथा गौरव = सन्मान ग्राहक = गिऱ्हाईक |
आध्याक्षर “घ” पासून समानार्थी शब्द
| घर = सदन, गृह, निकेतन, आलय घरटे = खोपा | घागर = घडा, मडके घोडा = अश्व, हय, वारू |
आध्याक्षर “च” पासून समानार्थी शब्द
| चव = रुची, गोडी चरण = पाय, पाऊल चरितार्थ = उदरनिर्वाह चक्र = चाक चऱ्हाट = दोरखंड चाक = चक्र | चंद्र = शशी, रजनीनाथ, इंदू चिंता = काळजी चिडीचूप = शांत चिमुरडी = लहान चूक = दोष चेहरा = मुख चौकशी = विचारपूस |
आध्याक्षर “छ” पासून समानार्थी शब्द
| छंद = नाद, आवड छान = सुरेख, सुंदर छिद्र = भोक |
आध्याक्षर “ज” पासून समानार्थी शब्द
| जग = दुनिया, विश्व जत्रा = मेळा जन = लोक, जनता जमीन = भूमी, धरती, भुई | जंगल = रान जीव = प्राण जीवन = आयुष्य, हयात जुलूम = अत्याचार, छळ, बळजोरी, अन्याय |
आध्याक्षर “झ” पासून समानार्थी शब्द
| झाड = वृक्ष, तरू झोपडी = कुटीर, खोप झोप = निद्रा | झोका = झुला झेंडा = ध्वज, निशाण |
आध्याक्षर “ट” पासून समानार्थी शब्द
| टका – पैसा, पैका, जमीन मोजण्याचे माप टणक – निबर, कठिण, धट्टाकट्टा टिळा – तिलक, टिळक, ठिपका | टूक – कुशलता, युक्ती, टक टाळाटाळ – र्हयगय, दिरंगाई, टगळमंगळ |
आध्याक्षर “ठ” पासून समानार्थी शब्द
| ठग = चोर ठिकाण = स्थान |
आध्याक्षर “ड” पासून समानार्थी शब्द
| डोके = मस्तक, शीर्ष, शीर डोळा = नेत्र, नयन, लोचन डोंगर = पर्वत, गिरी |
आध्याक्षर “ढ” पासून समानार्थी शब्द
| ढग = मेघ, जलद, पयोधर, अभ्र |
आध्याक्षर “त” पासून समानार्थी शब्द
| तक्रार = गाऱ्हाणे तळे = तलाव, सरोवर, तडाग त्वचा = कातडी तारण = रक्षण | ताल = ठेका तुरंग = कैदखाना, बंदिवास तुलना = साम्य |
आध्याक्षर “थ” पासून समानार्थी शब्द
| थट्टा = मस्करी, चेष्टा थवा = समूह थोबाड = गालपट |
आध्याक्षर “द” पासून समानार्थी शब्द
| दगड = पाषाण, खडक दरवाजा = दार, कवाड दाम = पैसा दृश्य = देखावा दृढता = मजबुती दिवस = दिन, वार, वासर दिवा = दीप, दीपक | दूध = दुग्ध, पय द्वेष = मत्सर, हेवा देव = ईश्वर, विधाता देश = राष्ट्र देखावा = दृश्य दार = दरवाजा दारिद्र्य = गरिबी दौलत = संपत्ती, धन |
आध्याक्षर “ध” पासून समानार्थी शब्द
| धरती = भूमी, धरणी ध्वनी = आवाज, रव |
आध्याक्षर “न” पासून समानार्थी शब्द
| नदी = सरिता नजर = दृष्टी नक्कल = प्रतिकृती नमस्कार = वंदन, नमन नातेवाईक = नातलग नाच = नृत्य | निश्चय = निर्धार निर्धार = निश्चय निर्मळ = स्वच्छ नियम = पद्धत निष्ठा = श्रद्धा नृत्य = नाच नोकर = सेवक |
आध्याक्षर “प” पासून समानार्थी शब्द
| पत्र = टपाल पहाट = उषा परीक्षा = कसोटी पर्वा = चिंता, काळजी पर्वत = डोंगर, गिरी, अचल पक्षी = पाखरू, खग, विहंग प्रकाश = उजेड प्रवास = सफर, फेरफटका, पर्यटन प्रवासी = वाटसरू प्रजा = लोक प्रत – नक्कल प्रदेश = प्रांत प्रवास = यात्रा प्राण = जीव | पान = पत्र, पत्ता प्रासाद = वाडा पाखरू = पक्षी पाऊल = पाय, चरण पाऊलवाट = पायवाट प्रार्थना = स्तवन प्रामाणिकपणा = इमानदारी प्रारंभ = सुरुवात, आरंभ प्रेम = प्रीती, माया, जिव्हाळा प्रोत्साहन = उत्तेजन पाऊस = वर्षा, पर्जन्य पाणी = जल, नीर, तोय, उदक पिशवी = थैली पुस्तक = ग्रंथ पुतळा = प्रतिमा, बाहुले पुरातन = प्राचीन पृथ्वी = धरणी, जमीन, वसुंधरा, वसुधा |
आध्याक्षर “फ” पासून समानार्थी शब्द
| फलक = फळा फांदी शाखा फूल = पुष्प, सुमन, कुसुम |
आध्याक्षर “ब” पासून समानार्थी शब्द
| बदल = फेरफार, कलाटणी बर्फ = हिम बहीण = भगिनी बक्षीस = पारितोषिक, पुरस्कार बाग = बगीचा, उद्यान, वाटिका बासरी = पावा | बेत = योजना बाळ = बालक बाप = पिता, वडील, जनक बादशाहा = सम्राट बुद्धी = मती ब्रीद = बाणा |
आध्याक्षर “भ” पासून समानार्थी शब्द
| भरवसा = विश्वास भरारी = झेप, उड्डाण भव्य = टोलेजंग भाट = स्तुतिपाठक भारती = भाषा, वैखरी | भांडण = तंटा भाळ = कपाळ भाऊ = बंधू, सहोदर भेसळ = मिलावट भेदभाव = फरक भोजन = जेवण |
आध्याक्षर “म” पासून समानार्थी शब्द
| मदत = साहाय्य ममता = माया, जिव्हाळा, वात्सल्य मन = चित्त, अंतःकरण मजूर = कामगार महिना = मास महिला = स्त्री, बाई, ललना मजूर = कामगार मस्तक = डोके, शीर, माथा मानवता = माणुसकी मान = गळा मंगल = पवित्र | मंदिर = देऊळ, देवालय मार्ग = रस्ता, वाट म्होरक्या = पुढारी, नेता मित्र = दोस्त, सोबती, सखा, सवंगडी मिष्टान्न = गोडधोड मुलगा = पुत्र, सुत, तनय मुलगी = कन्या, तनया मुद्रा = चेहरा, मुख, तोंड, वदन मुख = तोंड, चेहरा मुलुख = प्रदेश, प्रांत, परगणा मेहनत = कष्ट, श्रम, परिश्रम मैत्री = दोस्ती मौज = मजा, गंमत |
आध्याक्षर “य” पासून समानार्थी शब्द
| यश = सफलता युक्ती = विचार, शक्कल युद्ध = लढाई, संग्राम, लढा, समर योद्धा = लढवय्या |
आध्याक्षर “र” पासून समानार्थी शब्द
| रक्त = रुधिर रणांगण = रणभूमी, समरांगण र्हास = हानी राग = क्रोध, संताप, चीड राजा = नरेश, नृप राष्ट्र = देश | रांग = ओळ रात्र = निशा, रजनी, यामिनी रान = वन, जंगल, अरण्य, कानन रूप = सौंदर्य रुबाब = ऐट, तोरा रेखीव = सुंदर, सुबक |
आध्याक्षर “ल” पासून समानार्थी शब्द
| लग्न = विवाह, परिणय लाट = लहर | लाज = शरम, लोभ = हाव |
आध्याक्षर “व” पासून समानार्थी शब्द
| वस्त्र = कपडा वारा = वात, पवन, अनिल, मारुत, समीर, वायू वाट = मार्ग, रस्ता वाद्य = वाजप वातावरण = रागरंग वेग = गती वेळ = समय, प्रहर वेळू = बांबू वेश = सोशाख वेदना = यातना विश्रांती = विसावा, आराम | वितरण = वाटप, वाटणी विद्या = ज्ञान विनंती = विनवणी विरोध = प्रतिकार, विसंगती विसावा = विश्रांती, आराम विश्व = जग, दुनिया वीज = विद्युर, सौदामिनी वृत्ती = स्वभाव वृद्ध = म्हातारा वैराण = ओसाड, भकास, उजाड वैरी = शत्रू, दुष्मन वैषम्य = विषाद व्यवसाय = धंदा व्याख्यान = भाषण |
आध्याक्षर “श” पासून समानार्थी शब्द
| शरीर = देह, तनू, काया, कुडी, अंग शक्ती = सामर्थ्य, जोर, बळ शर्यत = स्पर्धा, होड, चुरस शहर = नगर शंकर = चंद्रचूड श्वापद = जनावर शास्त्रज्ञ = वैज्ञानिक शाळा = विद्यालय | शाळुंका = शिविलिंग शेत = शिवार, वावर, क्षेत्र शिवार = शेत, वावर शीण = थकवा शील = चारित्र्य शीतल = थंड, गार शिक्षा = दंड, शासन श्रम = कष्ट, मेहनत |
आध्याक्षर “स” पासून समानार्थी शब्द
| सकाळ = प्रभात, उष:काल सचोटी = खरेपणा सफाई = स्वच्छता सवलत = सूट सजा = शिक्षा सन्मान = आदर संकट = आपत्ती संधी = मोका संत = सज्जन, साधू संपत्ती = धन, दौलत, संपदा सायंकाळ = संध्याकाळ सावली = छाया साथी = सोबती, मित्र, दोस्त, सखा स्तुती = प्रशंसा स्पर्धा = चुरस, शर्यत, होड, पैज | स्थान = ठिकाण, वास, ठाव स्त्री = बाई, महिला, ललना संध्याकाळ = सायंकाळ, सांज स्फूर्ती = प्रेरणा स्वच्छता = झाडलोट सुवास = सुगंध, परिमल, दरवळ सुंदर = सुरेख, रमणीय, मनोहर, छान सागर = समुद्र, सिंधू, रत्नाकर, जलधी सावली = छाया सामर्थ्य = शक्ती, बळ साहित्य = लिखाण सेवा = शुश्रूषा सिनेमा = चित्रपट, बोलपट सिंह = केसरी, मृगराज, वनराज सुविधा = सोय सुगंध = सुवास, परिमळ, दरवळ सूत = धागा, दोरा सूर = स्वर सूर्य = रवी, भास्कर, दिनकर, सविता सोने = सुवर्ण, कांचन, हेम सोहळा = समारंभ |
आध्याक्षर “ह” पासून समानार्थी शब्द
| हद्द = सीमा, शीव हल्ला = चढाई हळू चालणे = मंदगती हकिकत = गोष्ट, कहाणी, कथा हात = हस्त, कर, बाहू हाक = साद | हित = कल्याण हिंमत = धैर्य हुकूमत = अधिकार हुरूप = उत्साह हुबेहूब = तंतोतंत हेका = हट्ट, आग्रह |
आध्याक्षर “क्ष” पासून समानार्थी शब्द
| क्षमा = माफी |
Some More
श्रीकृष्ण – वासुदेव, कन्हैया, केशव, माधव
कच्छ – कासव, कूर्म, कमट, कच्छप
कळकळ – चिंता, काळजी, फिकीर, आस्था
काक – कावळा, वायस, एकाक्ष
किरण – रश्मी, कर, अंशू
काळोख – तिमिर, अंधार, तम
कलंक – बट्टा, दोष, डाग, काळिमा
करुणा – दया, माया, कणव, कृपा कसब – कौशल्य, प्राविण्य, नैपुण्य, खुबी
कर्तबगार – कार्यक्षम, दक्ष, कुशल, निपुण
कुरूप – विद्रूप, बेढब, विरूप
कोमल – मृदु, हळवा, मऊ, नाजुक
खग – शकुंत, पक्षी, व्दिज, अंडज, पाखरू
खजिना – द्रव्य, कोष, भांडार, तिजोरी
खच – गर्दी, दाटी, रास खट्याळ – खोडकर, व्दाड, खट
कळकळ – चिंता, काळजी, फिकीर, आस्था
काक – कावळा, वायस, एकाक्ष
किरण – रश्मी, कर, अंशू
काळोख – तिमिर, अंधार, तम
कलंक – बट्टा, दोष, डाग, काळिमा
करुणा – दया, माया, कणव, कृपा कसब – कौशल्य, प्राविण्य, नैपुण्य, खुबी
कर्तबगार – कार्यक्षम, दक्ष, कुशल, निपुण
कुरूप – विद्रूप, बेढब, विरूप
कोमल – मृदु, हळवा, मऊ, नाजुक
खग – शकुंत, पक्षी, व्दिज, अंडज, पाखरू
खजिना – द्रव्य, कोष, भांडार, तिजोरी
खच – गर्दी, दाटी, रास खट्याळ – खोडकर, व्दाड, खट
कोणत्याही टिप्पण्या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा